Naar zondag 28 juli bekend werd, is op vrijdag 26 juli JJ Cale overleden in het Scripps Hospital in La Jolla, Californië. De 74 jaar oude zanger/gitarist was daar opgenomen na een hartaanval.
JJ Cale’s debuut Naturally kwam uit in 1971 en maakte destijds ook in Nederland direct diepe indruk op een grote groep popliefhebbers vanwege Cale’s volkomen eigen geluid. De door swingende, repeterende gitaarrifs gedomineerde muziek werd losjes, bijna onverschillig gespeeld, terwijl Cales’s stem er nonchalant zingzeggend overheen klonk en (muziekkrant) Oor was in Nederland Cale’s liefhebbende heraut. Dat Eric Clapton een jaar eerder Cale’s After midnight al had gecovered en ermee in de Amerikaanse top twintig had gestaan, had het ijs in feite al voor hem gebroken.
Ook het feit dat de sound in veel van de door producer Audie Ashworth geproduceerde songs onderling sterk verschilde droeg in sterke mate bij aan het romantische en door popjournalisten benadrukte beeld van een man die ergens met wat vrienden op een overdekte veranda zat en zijn nummers meer voor zichzelf speelde dan voor een publiek.
Cale’s afkeer van publiciteit versterkte die indruk nog, want de paar irritant kleine, wat onduidelijke foto’s op de achterkant van de hoes versterkten het mysterie rond deze opeens verschenen sterke muzikant eerder dan ze het oplosten en verdere informatie ontbrak zo ongeveer helemaal.
Ook het opvallende verzorgd klinkende Okie en het weer volgens het recept van het zijn debuut opgenomen Really hielden de mythe van muzikale kluizenaar in stand, al was Cale te onverschillig voor faam om zelfs daaraan te willen bijdragen.
Even werd hij opnieuw bekend halverwege de jaren zeventig, toen Eric Clapton Cocaine naspeelde, afkomstig van Cale’s vierde lp Troubadour. Het was in feite de continuering van een lange muzikale vriendschap, die bijvoorbeeld leidde de tot de als duoplaat begonnen, maar door Cale bepaalde cd Road to Encondido in 2006 en bijdragen van Cale aan Clapton’s naamloze cd uit 2012 en Old sock van dit jaar. Clapton figureerde dan weer in een song van wat Cale’s laatste cd zou blijken, Roll on.
Cale’s op het eerste gehoor zo makkelijk lijkende gitaarpatronen bleken letterlijk onnavolgbaar, want hoewel incidenteel een andere wel eens een door Cale beïnvloede song speelde, werd zijn muziek nooit een door anderen opgepikte stijl, al kwam Clapton een eind in zijn inspiratieloze jaren.
Na Troubadour maakte Cale nog vele platen, die overigens lang niet allemaal even goed waren. Met name in de tweede helft van de jaren tachtig waren ze erg mager, al leek dat hem niet te deren. Na een aantal jaren geen muziek te hebben uitgebracht, herstelde de man uit Tulsa zich in de jaren negentig met beter werk.
Op Roll on stond als slotnummer Bring down the curtain, waarin Cale in de weer karakteristiek laconiek gezongen tekst omineus leek terug te kijken op zijn leven. Ook in Former me was de sfeer ook die van een melancholiek afscheid, al was dat maar hier en daar vaag aanwijsbaar in de teksten.
Roll on was trouwens een kenmerkende Cale-plaat: wisselend van geluid, soms bijna rammelend gespeeld en hoorbaar vol van muziek die hij zelf mooi vond. Hoewel wij als fans hoopten dat hij nog heel lang af en toe opeens een cd had uitgebracht, blijkt Roll on gelukkig een afscheid is stijl.