Rhino R2 7177547/603497834303

intieme transformatie

Het derde deel van Joni Mitchell’s Archives beslaat de jaren 1971 tot en met 1975 en daarmee de albums ‘For The Roses’ (1972), ‘Court and Spark’ (1974) en ‘The Hissing Of Summer Lawns’ (1975). Dat zijn de jaren waarin Mitchell van bijna solo opgenomen songs toegroeide naar een voller en duidelijker door jazz beïnvloed geluid.

Dat  ze ook daarvoor al jazzinvloeden verwerkte in haar spaarzaam op muziek gezette ballads, blijkt bijvoorbeeld uit de oudste demo op de eerste cd, een versie van ‘Cold Blue Steel and Sweet Fire’ voor ‘For The Roses’. Die heeft door akkoorden en melodie een duidelijke jazzinslag, terwijl de demo van het titelnummer van dat album muzikaal dan weer sterk doet denken aan de Engelse folky singer-songwriter Nick Drake.

Die ontwikkeling

loopt door in de demo’s en de outtakes van ‘Court and Spark’ en ‘Hissing for Summer Lawns’ én de concertenopnamen waarmee de vijf cd’s gevuld zijn. In tegenstelling tot soortgelijke boxen van andere acts ontbreken hier namelijk de oorspronkelijke albums, al telt deze rijke boxset maar liefst 96 nummers.

Mitchell nam niet alleen demo’s op met Graham Nash en David Crosby, met James Taylor, maar ook met Neil Young & The Stary Gators (‘You Turn Me On, I’m A Radio’)  en met Graham Nash (‘Raised On Robbery’). Met Neil Young & the Santa Monica Flyers probeerde ze ook een uitbundiger rockende versie ervan uit.

Die versies verschillen grondig van de uiteindelijke: het bewijst hoe Mitchell onafgebroken zocht naar de perfecte vorm voor haar songs. Ook staat er een enkel nooit eerder uitgekomen song op als ‘Like Veils Said Lorraine’, waarvan het de vraag is waarom het uiteindelijk ‘For the Roses’ niet haalde.

In de chronologie is ook duidelijk te horen hoe Mitchell uitgroeide van een introverte en live ondanks haar succes nog schuchtere folkie naar ‘one of the boys’ en uiteindelijk tot ‘the boss of the boys’.

Een belangrijke rol in haar muzikale evolutie is weggelegd voor Tom Scott and the L.A. Express met drummer John Guerin, bassist Max Bennett, toetsenist Joe Sample en gitarist Larry Carlton. Mitchell vond de groep onontbeerlijk voor haar geluid en Guerin ook voor haar persoonlijk, al duurde hun relatie niet langer dan de opnamen voor ‘Court and Spark’.

Dat zij en de band het muzikaal uitstekend konden vinden, bewijzen de live-opnamen uit 1974, al zijn Carlton en Sample dan vervangen door Robben Ford en Roger Kellaway, doordat de twee Crusaders niet wilden toeren.

Hoewel op Mitchell’s albums altijd veel nadruk heeft gelegen op haar teksten, staan die in de demo’s en outtakes nog meer centraal door de muzikaal vaak kale vorm: ze blijken opnieuw indrukwekkend autobiografisch.

In het in het met veel foto’s gelardeerde boekje zegt ze dat ze door Leonard Cohen’s teksten besefte dieper te moeten graven in haar eigen leven. Een groot gedeelte van het door filmregisseur en vriend Cameron Crowe afgenomen interview gaat echter over haar comeback op het Newport Jazz festival in 2022 in plaats van over de nummers op deze box. Dat is het enige element waarbij Mitchell jammer genoeg niet het onderste uit de kan haalt.

****1/2